Zaniedbane sprawy spadkowe – w końcu kiedyś trzeba je odkurzyć

Książki prawnicze mają to do siebie, że kosztują krocie, a większość z nich po dziesięciu latach ma wartość sentymentalną. Prawo się zmienia bardzo szybko. O ile większość kodeksów po kilku latach nadaje się na rozpałkę, o tyle nigdy nie wyrzucam starych kodeksów cywilnych. Dlaczego?

Bo dobrze wyglądają na półce 😉 To też, ale nie tylko. Do dziedziczenia mają zastosowanie przepisy obowiązujące w chwili śmierci spadkodawcy. Jeśli sprawa spadkowa była zaniedbana, a po latach przeprowadzasz postępowanie spadkowe po swojej babci, może się okazać, że musisz sięgnąć do dosyć egzotycznych przepisów o dziedziczeniu gospodarstw rolnych obowiązujących kilkadziesiąt lat temu. I będziesz wtedy musiał udowadniać to, że stale pracowałeś w gospodarstwie, albo wykazać inne okoliczności, które mają wpływ na dziedziczenie.

Na przestrzeni lat zmieniała się również subtelnie kolejność dziedziczenia. Wprawdzie nie w pierwszej, czy drugiej grupie spadkowej (dzieci zawsze dziedziczyły i będą dziedziczyć po rodzicach, a żona po mężu i odwrotnie), ale zmiany dotykały na przykład dziedziczenia dziadków i pasierbów.

Jakby tego było mało, może się okazać, że dramatycznie zaniedbana sprawa spadkowa będzie rozstrzygana na podstawie dekretu o prawie spadkowym z 1946 roku, albo na podstawie przepisów obowiązujących w okresie zaborów. I sąd na sali sądowej w 2025 roku wyciągnie dokument pisany tak niedzisiejszą polszczyzną, że wszyscy, łącznie z sędzią będą się zastanawiać, co autor miał na myśli. 

Co ciekawe, również ma to znaczenia dla przepisów podatkowych. Przyznam się, że kiedyś przeprowadziłam burzliwą rozmowę z panią z urzędu skarbowego. Klientka poskarżyła mi się, że fiskus naliczył jej podatek z tytułu dziedziczenia po matce. Zdziwiłam się skąd ten podatek, skoro w terminie złożyła formularz SD-Z2 (wtedy mi się wydawało, że poprawny), czyli taki, który zwalniał ją od podatku od spadku. Zadzwoniłam do urzędu wyjaśnić sytuację i musiałam przyznać pani ze skarbówki rację. W 2015 roku nie obowiązywały obecne przepisy o zwolnieniu z podatku od dziedziczenia. Mimo, że postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku było wydane w 2023 roku, matka klientki zmarła w okresie, w którym zastosowanie miały stare przepisy podatkowe. W tej sytuacji podatek trzeba było zapłacić.

Morał z tych historii jest mało oryginalny i stary jak większość moich zielonych kodeksów. Lepiej swoje sprawy załatwiać na bieżąco, żeby nie zostawiać problemów swoim dzieciom i wnukom.

Adwokat Katarzyna Błaszczyk | Polityka prywatności

Królowej Jadwigi 44/4a

88-100 Inowrocław

Kancelaria adwokacka

Katarzyna Błaszczyk

Adwokat Inowrocław, sprawy spadkowe Inowrocław, zachowek Inowrocław, rozwód Inowrocław